Zaburzenia odżywiania
Odżywianie się jest jedną z najbardziej podstawowych potrzeb człowieka. Dzięki odpowiedniemu jedzeniu utrzymujesz przy życiu ciało, dostarczasz mu składników odżywczych, dbasz o dobre samopoczucie i zdrowie. Problem pojawia się, kiedy jedzenie służy zaspokajaniu innych potrzeb, jak uwolnienie się od nieprzyjemnych emocji czy podwyższenie samooceny, a całe życie kręci się wokół odżywiania.
Coraz więcej osób cierpi na zaburzenia odżywiania. Zapadają na nie przede wszystkim kobiety w wieku nastoletnim. Najczęściej rozpoznawanymi zaburzeniami są anoreksja, bulimia i kompulsywne objadanie się.

Anoreksja
To choroba, w której osoba drastycznie ogranicza przyjmowane kalorie i czuje silny lęk przed utyciem. Jej aktywność i myśli koncentrują się wokół diet oraz sposób utraty kolejnych kilogramów. Osoby cierpiące na anoreksję dążą do wagi ciała poniżej zdrowej normy, a ich obraz siebie jest zniekształcony – wydają się sobie grube, chociaż tak naprawdę są szczupłe, lub wręcz wychudzone. Nie liczą się z negatywnymi skutkami niedowagi.

Bulimia
Osoby cierpiące na bulimię także przywiązują nadmierną wagę do jedzenia i kształtu sylwetki. W ciągu kilku godzin pochłaniają ogromne ilości pokarmu. Towarzyszy temu poczucie barku kontroli nad tym co i ile jedzą. Później pojawiają się wyrzuty sumienia, obwinianie siebie i lęk przed przytyciem. W związku z tym osoby stosują różne sposoby mające zapobiegać przybraniu na wadze – wymioty, środki przeczyszczające, lewatywy, bardzo forsowne ćwiczenia fizyczne. Mogą też stosować głodówki czy niskokaloryczne diety. Często osoby cierpiące na bulimię nie jedzą nic lub bardzo niewiele, by później się objadać.

Kompulsywne objadanie się
To zaburzenie można porównać do uzależniania. Osoba cierpiąca na kompulsywne objadanie się „zajada” emocje. Jedzenie jest sposobem radzenia sobie z napięciem i uczuciami. Pojawia się przymus i poczucie braku kontroli, jak w bulimii, jednak osoba nie stosuje sposobów „oczyszczania się”. Objadanie się mimo braku głodu wywołuje poczucie winy, obniża samoocenę i wiarę w siebie. Taki sposób odżywiania prowadzi często do nadwagi i związanych z nią problemów zdrowotnych.

Trzy wyżej opisane zaburzenia są najczęściej diagnozowanymi, jednak występują również inne problemy związane z odżywianiem.

Dlaczego?
Zaburzenia odżywiania nie mają jednej, jasnej przyczyny. Bardziej narażone są osoby które doświadczyły trudnego dzieciństwa, traumy. Ryzyko zwiększa perfekcjonizm, warunkowa akceptacja siebie i niskie poczucie własnej wartości. Stresujące, trudne przeżycia sprawiają, że ludzie są bardziej podatni na różne zaburzenia, w tym odżywiania. Niektóre zajęcia, jak modeling, taniec czy wyczynowy sport, kładą szczególny nacisk na wygląd i sylwetkę. Środowisko, w jakim obraca się osoba, oczekiwania i wymagania, również mogą być ważnym czynnikiem ryzyka.
Z zaburzeniami odżywiania bardzo często współwystępują także inne problemy, jak samookaleczanie, depresja, uzależnienia.
Nieodpowiednia dieta powoduje wyniszczenie organizmu, prowadzi do chorób somatycznych i powikłań. Często osoby stosują także wiele niebezpiecznych sposobów mających zapewnić im szczupłą sylwetkę, jak używanie leków, środków odchudzających czy przeczyszczających, narkotyków. Osoby chorujące na bigoreksję nadużywają sterydów, a cierpiące na cukrzycę typu 1, ograniczają niezbędne dawki insuliny, dzięki czemu tracą na wadze. Szczupła sylwetka staje się priorytetem, a negatywne skutki zdrowotne przestają być ważne. Osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania są narażone na poważne szkody i spustoszenia w organizmie, a nawet śmierć – spowodowaną wychudzeniem, stosowaniem niebezpiecznych substancji, a także samobójczą.
Jak pomagać?
Jeśli ktoś z Twoich bliskich cierpi na zaburzenia odżywiania staraj się szczerze, otwarcie porozmawiać o swoich obawach i odczuciach. Spróbuj zrozumieć potrzeby osoby, jej obawy, pragnienia. To bardzo trudna sytuacja, w której możesz doświadczać bezsilności, smutku czy złości.
Pamiętaj by zadbać także o siebie – jeśli sam będziesz zaniedbywał swoje potrzeby, nie starczy Ci sił na pomaganie innym. Niestety, osoba chora musi sama dojrzeć do leczenia, a jej motywacja jest sprawą kluczową. Czasami potrzebny jest czas i bardzo dużo cierpliwości. Staraj się nie oceniać, nie obwiniać, rozumieć – zarówno drugą osobę jak i siebie. Bardzo ważna jest pomoc specjalistów. Spróbuj zachęcić osobę do podjęcia leczenia.
Kiedy sam cierpisz na zaburzenia odżywiania, postaraj się zrozumieć jakie potrzeby zaspokaja ograniczanie jedzenia, wymioty czy nadmierne objadanie się. Co wtedy czujesz? Co myślisz? Bardzo ważne jest, byś skorzystał z pomocy psychologa, psychiatry czy psychoterapeuty. W leczeniu zaburzeń odżywiania istotną rolę odgrywa także dietetyk, który nauczy Cię zdrowo się odżywiać i dbać o potrzeby organizmu. Czasami pomocne jest przyjmowanie leków, a nawet leczenie szpitalne.
Jedzenie pozwala żyć, być zdrowym, sprawnym, cieszyć się dobrym samopoczuciem. Czasami jest używane by zaspokoić potrzeby, których zaspokoić nie może – poczucie bezpieczeństwa, akceptacji, własnej wartości. Ucząc się je rozpoznawać i zaspokajać w zdrowy, skuteczny sposób, możesz sprawić, że jedzenie będzie służyło swoim właściwym celom.

Gruba, chuda czy w sam raz?
W następstwie presji społecznej i wynikającego z niej nadmiernego zainteresowania swoją sylwetką kobiety chcą upodobnić się do wizerunku, który jest obecnie promowany, a zatem wychudzonych kobiet, bogatych i najlepiej prowadzących życie na świeczniku. O ile naturalną potrzebą jest szukanie wzorców i autorytetów, inspirowanie się czyimś życiem, by stawać się lepszym człowiekiem, lepszym specjalistą w swoim zawodzie, by później odnosić sukcesy osobiste i zawodowe, tak wzorowanie się na osobach chorych, które świadomie zagrażają swojemu zdrowiu i życiu jest destrukcyjne.
Zaburzenia odżywiania, są według francuskich badań, trzecią co do częstości choroba przewlekłą u kobiet w wieku 15-19 lat. Zaburzenia rozpoczyna się w okresie nastoletnim, nawet 10-12 letnie dzieci mogą zacząć chorować. Najbardziej narażone na zachorowanie na którąś z powyższych chorób przejawiają dziewczynki i młode kobiety. Nie wszystkie dziewczynki łatwo godzą się na to, że zaczynają dojrzewać, że na ich biodrach gromadzi się nieco więcej tkanki tłuszczowej, ponieważ ich ciało przechodzi metamorfozę z typowo dziecięcej budowy w kobiece kształty i że jest to naturalny proces fizjologiczny. Do chorób na tle zaburzeń jedzenia należą jadłowstręt psychiczny czyli anoreksja, żarłoczność psychiczna czyli bulimia oraz zaburzenie z napadami objadania się.
Początek choroby związany jest ze współistniejącymi chorobami somatycznymi i psychicznymi (np. depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne). Skutki neuropsychologiczne zaburzeń odżywiania są najrzadziej badanymi spośród zaburzeń psychiatrycznych. W przeprowadzonych dotychczas badaniach zaobserwowano różnice w aktywności obszarów mózgu pomiędzy ludźmi zdrowymi, a osobami z diagnozą zaburzeń odżywiania, w zakresie uwagi, komunikacji pomiędzy strukturami zaangażowanymi w odbieranie informacji z różnych obszarów odpowiedzialnych za obraz ciała. Dlatego nie można rozpatrywać zaburzeń odżywiania tylko w zakresie odżywiania, ale również w otoczeniu współwystępujących chorób.
Młodzież jest szczególnie narażona na pogłębianie się choroby przez sam fakt, że jest uzależniona od pomocy rodziców czy to w zakresie transportu do specjalisty czy finansów na terapię, przez co mniej chętnie zgłasza zauważone występujące problemy swoim opiekunom. Szybciej podzielą się tą wiedzą z przyjaciółmi lub na formach internetowych, co przeważnie wzmaga chorobę.
Leczenie zaburzeń odżywiania należy zacząć jak najszybciej po zaobserwowaniu u siebie objawów. Szczególnie dotyczy to anoreksji, która leczona dopiero w wieku dorosłym jest trudniejsza i może przynieść gorsze wyniki.

Jeśli problem ten dotyczy Ciebie, zapraszamy na konsultacje z psychologiem na skypie lub w gabinecie w Warszawie.